79 lat temu, 1 sierpnia 1944 r., na mocy decyzji Dowódcy AK gen. Tadeusza Komorowskiego „Bora” w Warszawie wybuchło powstanie. Przez 63 dni prowadzono z wojskami niemieckimi heroiczną i osamotnioną walkę, której celem była niepodległa Polska, wolna od niemieckiej okupacji i dominacji sowieckiej.
Zaproszenie na uroczystości w Kobyłce
Powstanie Warszawskie było największą akcją zbrojną podziemia w okupowanej przez Niemców Europie. Planowane na kilka dni, trwało ponad dwa miesiące. Jego militarnym celem było wyzwolenie stolicy spod niezwykle brutalnej niemieckiej okupacji, pod którą znajdowała się od września 1939.
W czasie walk w Warszawie zginęło ok. 18 tys. powstańców, a 25 tys. zostało rannych. Poległo również ok. 3,5 tys. żołnierzy z Dywizji Kościuszkowskiej. Straty ludności cywilnej były ogromne i wynosiły ok. 180 tys. zabitych. Pozostałych przy życiu mieszkańców Warszawy, ok. 500 tys., wypędzono z miasta, które po powstaniu zostało niemal całkowicie zburzone. Specjalne oddziały niemieckie, używając dynamitu i ciężkiego sprzętu, jeszcze przez ponad trzy miesiące metodycznie niszczyły resztki ocalałej zabudowy.
Do niemieckiej niewoli poszło ponad 15 tys. powstańców, w tym 2 tys. kobiet. Wśród nich niemal całe dowództwo AK, z gen. Komorowskim, mianowanym przez prezydenta RP Władysława Raczkiewicza 30 września 1944 r. Naczelnym Wodzem.
Więcej o genezie Powstania i jego przebiegu
Dwa lata temu odeszła Mieszkanka Kobyłki, Leokadia Zofia Grabowska, z domu Kosińska ps. „Kociak”, porucznik Wojska Polskiego w st. spoczynku, Powstaniec Warszawski 1944. W latach okupacji niemieckiej uczęszczała na tajne komplety z zakresu szkoły średniej. Od 1 maja 1942 r. żołnierz Armii Krajowej - w grupie żeńskiej komendantki Haliny Kifer "Kropelki" w oddziale dywersyjno-sabotażowym Tadeusza Mrówczyńskiego "Marsa" działającym na terenie Ursusa, Warszawy i okolic. Odbyła przeszkolenie w służbie sanitarnej i łącznościowej. Praktykę sanitarną odbyła w Szpitalu Ujazdowskim na Oddziale Chirurgii Lekkiej u dr Kaczorowskiego. Brała udział m.in. w pracach przerzutu prasy i rozkazów.
Jej oddział to Kwatera Główna Okręgu Warszawskiego AK - oddział pomocniczy por. dr Mariana Filipka "Ryszarda", od 3.09.1944 r. dołączyła do kompanii "Szczęsnego" (dawna "Miotła") - pluton "Torpedy". Szlak bojowy: Śródmieście Północ - Śródmieście Południe - Górny Czerniaków. Brała udział jako łączniczka w wypadach po żywność, w konwojowaniu jeńców niemieckich, pomagała powstańcom przy wychodzeniu z kanałów przy ul. Wareckiej. Po połączeniu z macierzystym oddziałem pełniła służbę na ul. Książęcej, na terenie Szpitala św. Łazarza, Szpitala ZUS i Instytutu Głuchoniemych.
Lekcja historii - zapis wywiadu z Panią Leokadią Zofią Grabowską ps. Kociak
Wywiad w sierpniu 2020 w Miejskim Ośrodku Kultury:
Fot. Dzieje.pl
Warszawa, 08 1944 r. Patrol powstańczy na ul. Jasnej. Dokładny dzień wydarzenia nieustalony. Fot. PAP-reprodukcja/zdj. S. Brauna ps. Kris.
