Decyzją Sejmiku Województwa Mazowieckiego rok 2021 został ustanowiony rokiem Wojciecha Bogumiła Jastrzębowskiego - w 190. rocznicę wydania jego dzieła „Konstytucja dla Europy”. Autor przedstawił w nim uniwersalne, aktualne także dziś wartości i idee, które jego zdaniem powinny przyświecać przywódcom narodów europejskich. Należą do nich: prawo do wolności, życia w pokoju oraz zachowania własnej tożsamości.
Jako żołnierz brał udział w Powstaniu Listopadowym. 3 maja 1831 roku opublikował 17-stronicową broszurkę pt. „Wolne chwile żołnierza polskiego, czyli myśli o wiecznym pokoju między narodami ucywilizowanymi”. Jej zasadniczą część stanowiła nowatorska jak na owe czasy Konstytucja dla Europy, w której autor domagał się ustanowienia Europy nie krajów, a narodów, zniesienia granic, ujednolicenia prawa i wspólnych organów władzy.
W Archiwum Głównym Akt Dawnych w Warszawie, w zespole akt Towarzystwa Królewskiego Warszawskiego Przyjaciół Nauk, zachował się autograf dzieła. Część druga tego traktatu, pt. Niektóre myśli do prawa ustalającego wieczny pokój w Europie (z 30 kwietnia 1831 roku), została wydana drukiem w zmienionej wersji pod tytułem Konstytucja dla Europy i znajduje się w Bibliotece Narodowej.
Tekst można określić jako projekt pierwszej w historii konstytucji zjednoczonej Europy - jako jednej republiki bez wewnętrznych granic, z jednolitym prawodawstwem oraz organami władzy złożonej z przedstawicieli wszystkich narodów. Składał się z 77 artykułów. Został opublikowany 3 maja 1831 r. w rocznicę majowej Konstytucji. Konstytucja dla Europy kolportowana była przez żołnierzy Królestwa Polskiego na ulicach stolicy w symbolicznej chwili, tj. w 40 rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 Maja.
„Wszystkie narody europejskie mają się wyrzec swojej wolności i zostać niewolnikami praw, wszyscy monarchowie maja być odtąd tylko stróżami i wykonawcami tychże praw i nie tytułować się inaczej tylko ojcami narodów.”
Cały tekst Konstytucji dla Europy; https://myobywateleue.org/konstytucjadlaeuropy/
Wojciech Bogumił Jastrzębowski - autor „Konstytucji dla Europy”.
Urodził się w kwietniu 1799 w Szczepkowie-Giewartach, koło Mławy, a zmarł 30 grudnia 1882 w Warszawie. Po śmierci spoczął na warszawskich Starych Powązkach.
Polski przyrodnik, pedagog i krajoznawca, profesor botaniki, fizyki, zoologii i ogrodnictwa w Instytucie Gospodarstwa Wiejskiego i Leśnictwa na Marymoncie koło Warszawy, jeden z głównych twórców ergonomii.
Wojciech Jastrzębowski był m.in. autorem zegara słonecznego w warszawskich Łazienkach oraz twórcą urządzenia Do określania kompasów na jakiejkolwiek bądź przestrzeni i w każdym położeniu. Członek Towarzystwa Warszawskiego Przyjaciół Nauk, Towarzystwa Naukowego Krakowskiego, Kieleckiego Towarzystwa Rolniczego oraz Towarzystwa Rolniczego we Lwowie. Członek-korespondent Galicyjskiego Towarzystwa Gospodarskiego. Był członkiem honorowym Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.
Źródło: https://senat.edu.pl/assets/Edukacja/EdukacjaEuropejska/Wystawa-Konstytucja-dla-Europy.pdf
Foto: Maksymilian Fajans (1827-1890) https://pl.wikipedia.org/
